Tuy giá bán tổ yến đảo cao hơn yến nhà nhưng giá trị dinh dưỡng thực tế lại không quá khác biệt. Giá yến đảo cao là vì phải bao gồm chi phí khai thác
Tuy ông bà ta có câu “tiền nào của nấy”. Nhưng riêng với yến sào thì không hẳn đúng. Bởi giá cao chưa chắc đã tốt. Tổ yến tốt là loại có chất lượng tương xứng với giá tiền. Những chia sẻ sau đây của chúng tôi có thể khác với những gì người bán tổ yến nói với bạn. Bởi chúng tôi tư vấn cho bạn không phải để bán hàng mà là mong muốn giúp bạn mua được loại tổ yến có giá trị thực tế xứng đáng với đồng tiền mà bạn bỏ ra.
Mục lục
Tổ yến đảo và tổ yến nhà là gì?
Loài chim yến cho tổ ăn được phân bố chủ yếu ở Việt Nam là loài yến tổ trắng, còn gọi là yến hàng. Loài chim này thích sống theo quần đàn lớn, kết đôi thành từng cặp riêng lẻ rồi cùng nhau làm tổ, đẻ trứng và nuôi chim con.
Chim yến hàng làm tổ bằng cách tiết ra các sợi gelatin – một loại glycoprotein có trong tuyến nước bọt dưới lưỡi. Sau khi tiết ra, chim dùng mỏ của mình để quệt các sợi gelatin này vào vách đá hay vách tường. Nước bọt gặp không khí sẽ từ từ đông cứng lại. Thông thường mất khoảng hơn 30 ngày là một cặp yến sẽ cơ bản hoàn thành xong chiếc tổ của mình. Và trong lúc đợi đẻ trứng hay ấp trứng, chim yến cũng nhả nước bọt bồi đắp thêm để tổ cứng cáp, chắc chắn hơn.
Xem thêm:
- Cách mua tổ yến thô ngon bổ mà giá lại rẻ
- Cách mua tổ yến rút lông nguyên tổ giá rẻ chất lượng
- Cách mua tổ yến tinh chế nguyên chất đúng giá
Tổ yến của chim yến hàng là một loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao. Vào thời xưa, yến sào được xem là món ăn cực kỳ quý hiếm, xếp vào hàng “bát trân”, chỉ dành cho bậc vua chúa.
Môi trường sinh sống ưa thích của chim yến hàng là những vùng có khí hậu ấm áp, độ ẩm cao. Để đảm bảo an toàn, ít sự đe doạ, chim yến hàng thường ngủ nghỉ, làm tổ ở nơi kín đáo, yên tĩnh, ánh sáng tối mờ. Đây chính là lý do vì sao chim yến thường làm tổ trong hang động, trên vách đá ở khu vực ven biển và đảo dọc các tỉnh duyên hải miền Trung và miền Nam.
Ban đầu tổ yến chỉ được khai khác trên vách đá, vách hang động tự nhiên. Về sau, ở một số khu vực như Tiền Giang, Bạc Liêu, Quảng Ngãi… người ta phát hiện chim yến không chỉ làm tổ trong hang động mà còn làm tổ cả trong nhà ở. Nhận thấy giá trị kinh tế cao, nhiều hộ gia đình và doanh nghiệp đã bắt đầu nghiên cứu phát triển kỹ thuật nuôi yến trong nhà.
Cũng từ đây ra đời hai khái niệm “tổ yến đảo” và “tổ yến nhà” nhằm để phân biệt loại tổ yến thu hoạch ở đảo và loại tổ yến thu hoạch trong các nhà nuôi yến.
Tổ yến đảo (còn gọi tổ yến thiên nhiên) là loại tổ yến được thu hoạch trong các hang động, vách đá tự nhiên. Ở nơi đây chim yến sinh trưởng, phát triển và làm tổ hoàn toàn trong môi trường tự nhiên.
Tổ yến nhà (còn gọi tổ yến nuôi) là loại tổ yến được thu hoạch trong các nhà nuôi yến, mô hình hang động nhân tạo…
Sự khác biệt giữa tổ yến đảo và yến nhà
Giá trị dinh dưỡng
Giá trị dinh dưỡng là điều được nói đến nhiều nhất khi bàn về sự khác biệt giữa yến đảo và yến nhà. Theo các lời đồn thổi, ca tụng từ người bán, từ truyền thông, quảng cáo, tổ yến đảo sở hữu chất lượng tốt hơn, chứa hàm lượng dinh dưỡng cao hơn rất nhiều so với tổ yến nhà. Chính điều này mà giá tổ yến đảo cao hơn tổ yến nhà gấp nhiều lần.
Nếu giá tổ yến nhà rút lông nguyên tổ chỉ từ 5 – 7 triệu đồng/100g thì giá tổ yến đảo lên đến 8 – 12 triệu đồng/100g. Thậm chí giá các loại hồng yến đảo, huyết yến đảo còn đắt đỏ hơn như hồng yến đảo giá từ 16 – 21 triệu đồng/100g, huyết yến đảo từ 22 – 27 triệu đồng/100g.
Rất nhiều người tin rằng tổ yến đảo thực sự có giá trị dinh dưỡng vượt trội hơn so với tổ yến nhà. Nguyên nhân là vì chim yến đảo sinh trưởng hoàn toàn trong môi trường tự nhiên. Tổ yến bám trên các vách đá, hang động chứa nhiều khoáng chất giúp làm phong phú hơn nguồn nguyên tố đa vi lượng trong tổ yến.
Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu thực tế cho thấy thành phần dưỡng chất trong tổ yến đảo và yến nhà chênh lệch không quá lớn như lời đồn. Lý do là bởi chim yến đảo và yến nhà có nguồn thức ăn giống nhau.
Thức ăn của chim yến chủ yếu là những loài côn trùng có kích thước nhỏ biết bay như: kiến cánh, ong nhỏ, ong bắp cày, ruồi muỗi, mối, rầy, bọ rùa, bọ xít, cào cào, cánh tơ, chuồn chuồn… Dù là chim yến đảo hay chim yến nhà thì cũng đều bắt thức ăn trong khi bay, thường ở độ cao dưới 30m tuỳ theo sự phân bố của côn trung trong không trung.
Tuy nhiều người gọi chim yến nhà là chim yến nuôi nhưng thực tế chim yến nhà cũng như chim yến đảo, đều tự tìm và bắt côn trùng bay trong môi trường tự nhiên. Chim yến nhà hoàn toàn không ăn được thức ăn nhân tạo.
Công việc của các chủ nhà nuôi yến chỉ là xây dựng, tạo ra một nơi chốn an toàn, đáp ứng đầy đủ các điều kiện về không gian, nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng… mà chim yến cần. Sau đó dụ chim yến vào nhà để ở lại sinh sống và đẻ trứng.
Số lượng chim yến ban đầu trong nhà cũng là do sử dụng các kỹ thuật để thu hút chim từ ngoài tự nhiên bay vào. Thế nên với chim yến nhà, chỉ có không gian sống là nhân tạo còn quá trình kiếm ăn, sinh trưởng, ghép đôi sinh sản, đẻ trứng, ấp trứng… đều hoàn toàn tự nhiên, tương tự như chim yến đảo.
Do đó về thành phần dưỡng chất, so sánh tổ yến đảo và yến nhà tất nhiên khác biệt. Nhưng nhiều nghiên cứu phân tích đều chỉ rõ tỷ lệ các chất dinh dưỡng như protein, lipit, carbonhydrat, canxi, phospho, sắt… của tổ yến đảo và yến nhà chênh lệch không quá lớn. Bởi hai loài yến này cùng tìm bắt nguồn thức ăn như nhau. Giá trị dinh dưỡng của tổ yến đảo dù có thể cao hơn tổ yến nhà song cũng không vượt trội đến mức khiến giá cao hơn gấp đôi, gấp ba lần như hiện nay.
Xem thêm:
Khi thấy giá bán chênh lệch quá lớn, cộng thêm các lời quảng cáo thổi phồng, rất nhiều người mua nhầm tưởng giá yến đảo cao hơn là vì bổ dưỡng và có chất lượng vượt trội hơn. Tuy nhiên theo những người trong nghề chia sẻ, sở dĩ giá yến đảo cao hơn yến nhà không hẳn là vì giá trị dinh dưỡng cao hơn, mà chủ yếu do tổ yến đảo bị hạn chế nguồn cung và có chi phí khai thác cao.
Khai thác
Cách thức khai thác tuy không liên quan trực tiếp đến chất lượng tổ yến nhưng lại tác động rất lớn đến giá bán. Hiện nay yến đảo vẫn sử dụng cách khai thác, thu hoạch truyền thống. Để hái tổ yến trên các vách đá dựng đứng cheo leo, cao vút, đòi hỏi người thợ phải có sức khoẻ dẻo dai, kinh nghiệm, sự khéo léo và cả lòng can đảm.
Tuỳ theo từng địa hình, độ cao mà có nhiều cách thu hoạch khác nhau. Phổ biến nhất là dựng giàn giáo bằng tre mây. Nếu vách đá quá cao và hẹp thì phải “đi dăng”, “đi dây” hay “đi bộ”. “Đi dăng” là đóng “dăng” (cây tre) giữa hai vách đá hẹp, tạo thành bậc thang giúp người thợ có thể di chuyển lên xuống.
“Đi dây” là cột dây từ phía trên rồi theo dây leo xuống từ từ để vào các ngách sâu nơi chim làm tổ. “Đi bộ” là kỹ thuật khó nhất, người thợ dùng tay và chân để leo lên leo xuống bên trong khe hẹp giữa hai vách đá. Lưng tựa vào vách sau, chân đạp vách trước, hai tay đỡ vách sau hoặc bám vào vách trước để di chuyển len lỏi thân người vào sâu bên trong.
Có thể thấy, quá trình khai thác tổ yến đảo vô cùng công phu và phức tạp. Do đó chi phí khai thác tổ yến đảo rất cao. Trong khi thu hoạch tổ yến nhà lại khá đơn giản, chỉ cần bắt thang leo lên là có thể hái được tổ yến, dễ dàng và an toàn hơn. Đây chính là một trong các lý do khiến giá tổ yến đảo cao hơn tổ yến nhà gấp nhiều lần.
Sản lượng
Sản lượng cũng ảnh hưởng đến giá bán. Theo quy luật chung, đa phần cái gì càng hiếm thì giá sẽ càng cao. Chim yến đảo sinh sống ở vùng biển đảo, làm tổ trong các hang động tự nhiên nên sản lượng tổ yến đảo thu hoạch được vào mỗi mùa khá ít.
Bởi môi trường sinh sống và làm tổ ở vùng biển đảo khắc nghiệt hơn, thường có mưa to gió lớn. Trứng hay chim non cũng dễ gặp nhiều mối nguy hại từ thiên địch. Điều này ảnh hưởng đến tỷ lệ sống sót và trưởng thành của chim non. Mặt khác số lượng hang động, vách đá tự nhiên cũng có hạn. Do đó tốc độ tăng trưởng bầy đàn của chim yến đảo thường chậm.
Trong khi với chim yến nhà, nơi ở luôn được chăm sóc kỹ lưỡng, tạo các điều kiện thuận lợi nhất. Đặc biệt, đa số nhà yến hiện nay đều áp dụng những biện pháp phòng chống thiên địch. Do đó nơi ở của chim yến nhà tốt và an toàn hơn rất nhiều so với yến đảo.
Bên cạnh đó, chim yến nhà còn có lợi thế không chỉ không bị giới hạn bởi số lượng nơi ở mà trái lại còn được mở rộng về quy mô và nâng cao về chất lượng. Nhiều năm nay, ngành nuôi yến ở Việt Nam phát triển rất mạnh. Số lượng nhà yến tăng đều qua các năm. Chất lượng nhà yến cũng không ngừng được cải thiện, áp dụng nhiều kỹ thuật nhằm tạo ra môi trường sống lý tưởng nhất cho chim yến. Nhờ đó mà tốc độ tăng trưởng bầy đàn của chim yến nhà rất nhanh, cho ra sản lượng tổ yến lớn.
Vì thế, hàng năm sản lượng tổ yến nhà luôn chiếm tỷ trọng lớn hơn so với tổ yến đảo. Và do sản lượng ít hơn nên giá tổ yến đảo cao hơn tổ yến nhà rất nhiều.
Xem thêm:
- Giá yến hũ chưng sẵn trên thị trường
- Yến sào One Nest giá bao nhiêu?
Đặc điểm bên ngoài
Môi trường sống và làm tổ của chim yến nhà và chim yến đảo có sự khác biệt nhất định. Với chim yến nhà, các yếu tố nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng… trong nhà yến luôn được kiểm soát, điều chỉnh ở mức lý tưởng nhất.
Còn với chim yến đảo thì các yếu tố nhiệt độ, độ ẩm… đều hoàn toàn tự nhiên. Đặc biệt, do ở vùng biển nên môi trường sống và làm tổ của chim yến đảo càng khắc nghiệt hơn, dễ gặp gió to, mưa lớn, giông bão… Điều này tạo ra sự khác nhau về hình dạng, kích thước, màu sắc của tổ yến đảo và tổ yến nhà.
Tổ yến đảo có hình dạng như một nửa cái chén, chiều ngang miệng tổ ngắn nhưng bầu tổ sâu, thành tổ dày, trọng lượng nặng, màu trắng ngả vàng đậm (nâu nhạt)… Tổ yến đảo trông to và cứng cáp hơn nhiều so với tổ yến nhà. Bởi vách đá hang động thường trơn, môi trường gần biển khắc nghiệt với độ ẩm cao, gió mạnh nên tổ yến phải thật cứng, dày mới bám chặt vào vách đá và lòng sâu mới đảm bảo che chở an toàn cho trứng cũng như chim non.
Trái lại do trong nhà nuôi yến kín gió, điều kiện sống an toàn và lý tưởng hơn nên tổ yến nhà thường có hình như một cái tai người (còn gọi là tai yến), chiều ngang miệng tổ dài nhưng bầu tổ cạn, thành tổ mỏng, trọng lượng nhẹ, màu trắng ngà (tổ yến già) hoặc màu trắng sáng (tổ yến non)…
Người mua có thể căn cứ vào những đặc điểm trên đây để phân biệt tổ yến đảo và tổ yến nhà. Do kích thước lớn, thành tổ dày nên thời gian ngâm mềm và chưng của tổ yến đảo sẽ lâu hơn tổ yến nhà.
Xem chi tiết: Yến nhà, yến đảo chưng bao lâu thì chín?
Giá tổ yến đảo thiên nhiên và tổ yến nhà
Bảng giá tổ yến đảo thiên nhiên (cập nhật mới nhất):
- Giá tổ huyết yến đảo rút lông nguyên tổ: 22 – 27 triệu đồng/100g
- Giá tổ hồng yến đảo rút lông nguyên tổ: 16 – 21 triệu đồng/100g
- Giá tổ yến đảo rút lông nguyên tổ: 8 – 12 triệu đồng/100g
- Giá tổ yến đảo tinh chế: 6 – 9 triệu đồng/100g
- Giá tổ yến đảo thô: 5 – 8 triệu đồng/100g
Bảng giá tổ yến nhà (cập nhật mới nhất):
- Giá tổ yến rút lông nguyên tổ: 5 – 7 triệu đồng/100g
- Giá tổ yến tinh chế: 3 – 5 triệu đồng/100g
- Giá tổ yến thô: 2,5 – 4 triệu đồng/100g
Mua tổ yến đảo hay yến nhà tốt hơn?
Với 2 – 4 triệu đồng, bạn có thể mua được 1 lạng tổ yến thô nhà. Nhưng cùng số tiền này chắc chắn không thể mua tổ yến thô đảo. Thay vào đó 1 lạng tổ yến thô đảo có giá lên đến 5 – 8 triệu đồng, cao gấp đôi thậm chí gấp ba. Trong khi thành phần dinh dưỡng của tổ yến đảo dù có cao hơn thì chắc chắn cũng không vượt trội gấp hai, gấp ba lần như giá bán.
Do đó nếu mua tổ yến đảo, số tiền mà bạn chi ra sẽ khó tương xứng với giá trị thực thu về. Bởi số tiền ấy phải bao gồm luôn cả những chi phí khác. Sở dĩ giá tổ yến đảo cao ngất ngưỡng, nguyên nhân phần lớn là do chi phí khai thác cao và sản lượng ít (độ hiếm).
Chưa kể với thị trường yến sào “thượng vàng hạ cám” khó phân biệt như hiện nay, khi mua tổ yến đảo rất dễ chọn nhầm tổ yến đảo giả. Vì giá tổ yến đảo cao gấp hai, gấp ba lần tổ yến nhà nên không ít nơi sử dụng chiêu trò “gắn mác” yến nhà thành yến đảo.
Người bán thường “chơi chữ” gắn ghép tổ yến với các địa phương nổi tiếng về yến đảo thiên nhiên như Nha Trang, Khánh Hoà, Cù Lao Chàm… Họ giới thiệu rằng tổ yến của mình là “yến sào Nha Trang”, “yến sào Khánh Hoà”, thậm chí “yến đảo Khánh Hoà”, “yến đảo Cù Lao Chàm”… Yến sào của họ có thể đúng là khai thác tại Nha Trang, Khánh Hoà, Cù Lao Chàm… nhưng thực tế lại là khai thác trong nhà yến mà không phải ở các hang động tự nhiên.
Chỉ cần khai thác ở nhà yến tại khu vực Nha Trang, Khánh Hoà thì có thể đường đường chính chính gọi là “tổ yến Nha Trang” hay “tổ yến Khánh Hoà”. Chỉ cần khai thác ở nhà yến trên đảo thì cũng có thể gượng ép gọi là “tổ yến đảo”.
Ngoài ra, hiện nay có một số nơi đã triển khai xây dựng mô hình hang động, núi đá nhân tạo để thu hút chim yến đảo đến sinh sống và làm tổ. Loại tổ yến thu hoạch được từ mô hình này cũng được gọi là “yến đảo”. Tuy nhiên những cơ sở uy tín, minh bạch thông tin thường ghi rõ “yến đảo hang nhân tạo”. Song một số nơi bán vì muốn có lợi nhuận cao hơn sẽ chỉ gọi là “yến đảo”.
Dù vô tình hay cố ý thì sự nhập nhằng trong cách gọi này đều khiến người mua rất dễ bị hiểu nhầm. Chỉ cần sơ suất không hỏi kỹ là “ăn ngay vố lừa”. Thậm chí cả khi hỏi kỹ nguồn gốc thì vẫn có nơi bán lấp liếm che đậy. Bởi “yến nhà” gọi thành “yến đảo”, chỉ cần thay một từ là có thể thổi giá lên gấp hai, gấp ba lần.
Rất nhiều bài viết, video chỉ cách phân biệt tổ yến đảo và yến nhà dựa trên hình dạng, kích cỡ, trọng lượng, màu sắc… Ví dụ tổ yến đảo màu ngà vàng đậm hơn, miệng tổ ngắn, thành dày, sâu, nặng… Còn tổ yến nhà màu trắng sáng hay trắng ngà nhạt hơn, miệng tổ dài, thành mỏng, cạn, nhẹ… Nhưng có câu “khi bạn biết được cách đối phó thì cũng là lúc người ta đã tung ra chiêu trò mới”. Kỹ thuật làm yến đảo giả hiện nay cực kỳ tinh vi, rất khó phát hiện.
Tóm lại, giá yến đảo đắt đỏ hơn nhiều so với giá yến nhà. Nhưng đắt đỏ không hẳn vì chất lượng vượt trội mà chủ yếu do độ hiếm và phải bao luôn chi phí khai thác rất cao. Bên cạnh đó mua yến đảo còn tiềm ẩn rủi ro bị lừa yến đảo giả. Vậy nên mua tổ yến đảo hay yến nhà tốt hơn? Các phân tích và giải thích đến đây có lẽ đã giúp bạn tìm được câu trả lời cho mình.
Câu hỏi thường gặp về tổ yến đảo và yến nhà
❓Tổ yến đảo thiên nhiên giá bao nhiêu?
Trả lời: Tổ yến đảo thiên nhiên giá từ 5 – 12 triệu đồng/lạng, riêng hồng yến đảo từ 16 – 21 triệu/lạng, huyết yến đảo từ 22 – 27 triệu/lạng.
❓Tổ yến đảo khác yến nhà như thế nào?
Trả lời: Tổ yến đảo khác tổ yến nhà ở một số điểm về hình dạng, kích thước, màu sắc… Tổ yến đảo chiều ngang miệng tổ ngắn nhưng bầu tổ sâu, thành tổ dày, trọng lượng nặng, màu trắng ngả vàng đậm (nâu nhạt)… Còn tổ yến nhà chiều ngang miệng tổ dài nhưng bầu tổ cạn, thành tổ mỏng, trọng lượng nhẹ, màu trắng ngà hoặc màu trắng sáng…
❓Tổ yến đảo chưng bao lâu?
Trả lời: Tổ yến đảo to, dày hơn nên thời gian chưng chín lâu hơn tổ yến nhà. Thời gian chưng tổ yến đảo thường tầm 30 – 40 phút. Nếu chưng bằng nồi chưng yến hay nồi nấu chậm thì mất khoảng 120 – 160 phút.
